Όταν κάποιος ξεκινάει για ένα ταξίδι θα πρέπει να ξέρει που πηγαίνει. Αυτό συμβαίνει και με τη Μεγάλη Σαρακοστή.
Πάνω απ’ όλα η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ένα πνευματικό ταξίδι που προορισμός του είναι το Πάσχα, η Εορτή Εορτών.
Είναι η προετοιμασία για την «πλήρωση τού Πάσχα, που είναι η πραγματική Αποκάλυψη». Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αρχίσουμε με την προσπάθεια να καταλάβουμε αυτή τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη Σαρακοστή και το Πάσχα, γιατί αυτή αποκαλύπτει κάτι πολύ ουσιαστικό και πολύ σημαντικό για τη Χριστιανική πίστη και ζωή μας.
Άραγε είναι απαραίτητο να εξηγήσουμε ότι το Πάσχα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μία γιορτή, πολύ πέρα από μία ετήσια ανάμνηση ενός γεγονότος που πέρασε; Ο καθένας που, έστω και μία μόνο φορά, έζησε αυτή τη νύχτα «τη σωτήριο, τη φωταυγή και λαμπροφόρο», που γεύτηκε εκείνη τη μοναδική χαρά, το ξέρει αυτό.
Αλλά τι είναι αυτή η χαρά; Γιατί ψέλνουμε στήν αναστάσιμη λειτουργία: νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια»; Με ποιά έννοια εορτάζομεν» – καθώς ισχυριζόμαστε ότι το κάνουμε – θανάτου την νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν άλλης βιοτής της αιωνίου απαρχήν…;

Σέ όλες αυτές τίς ερωτήσεις η απάντηση είναι: η νέα ζωή η οποία πριν από δυό χιλιάδες περίπου χρόνια ανέτειλεν εκ του τάφου», προσφέρθηκε σε μας, σε όλους εκείνους που πιστεύουν στο Χριστό.
Έτσι τό Πάσχα πανηγυρίζουμε τήν Ανάσταση τού Χριστού σάν γεγονός πού έγινε καί ακόμη γίνεται σέ μάς. Γιατί ο καθένας από μάς έλαβε τό δώρο αυτής τής νέας ζωής καί τή δύναμη νά τήν αποδεχτεί καί νά ζήσει διά μέσου της. Είναι ένα δώρο πού ριζικά αλλάζει τή διάθεσή μας απέναντι σέ κάθε κατάσταση αυτού τού κόσμου, ακόμη καί απέναντι στό θάνατο. Μάς δίνει τή δύναμη νά επιβεβαιώνουμε θριαμβευτικά τό: νικήθηκε ο θάνατος».
Φυσικά υπάρχει ακόμα ο θάνατος, είναι σίγουρος, τόν αντιμετωπίζουμε, καί κάποια μέρα θά έρθει καί γιά μάς. Αλλά όλη η πίστη μας είναι ότι μέ τό δικό Του θάνατο ο Χριστός άλλαξε τή φύση ακριβώς τού θανάτου. Τόν έκανε πέρασμα – διάβαση», Πάσχα» – στή Βασιλεία τού Θεού μεταμορφώνοντας τή δραματικότερη τραγωδία σέ αιώνιο θρίαμβο, σέ νίκη. Μέ τό θανάτω θάνατον πατήσας», μάς έκανε μέτοχους τής Ανάστασής Του. Ακριβώς γι αυτό στο τέλος του όρθρου της Ανάστασης – στον Κατηχητικό Λόγο του Ιωάννου Χρυσοστόμου – λέμε θριαμβευτικά: Ανέστη Χριστός, και ζωή πολιτεύεται. Ανέστη Χριστός, και νεκρός ουδείς εν τω μνήματι».
Ολόκληρη η λατρεία τής Εκκλησίας είναι οργανωμένη γύρω από τό Πάσχα, γι αυτό καί ο λειτουργικός χρόνος, δηλαδή η διαδοχή τών εποχών καί τών εορτών, γίνεται ένα ταξίδι, ένα προσκύνημα στό Πάσχα, πού είναι τό Τέλος καί πού ταυτόχρονα είναι η Αρχή. Είναι τό τέλος όλων αυτών πού αποτελούν τά παλαιά» καί η αρχή τής «νέας ζωής», μιά συνεχής «διάβαση από τόν «κόσμο τούτο» στήν Βασιλεία πού έχει αποκαλυφτεί εν Χριστώ.
Ένα ταξίδι, ένα προσκύνημα! Καθώς το αρχίζουμε, καθώς κάνουμε το πρώτο βήμα στη χαρμολύπη» της Μεγάλης Σαρακοστής βλέπουμε – μακριά, πολύ μακριά – τον προορισμό. Είναι η χαρά τής Λαμπρής, είναι η είσοδος στη δόξα τής Βασιλείας. Είναι αυτό το όραμα, η πρόγευση του Πάσχα, που κάνει τη λύπη της Μεγάλης Σαρακοστής χαρά, φώς, και τη δική μας προσπάθεια μια πνευματική άνοιξη». Η νύχτα μπορεί να είναι σκοτεινή και μεγάλη, αλλά σε όλο το μήκος του δρόμου μια μυστική και ακτινοβόλα αυγή φαίνεται να λάμπει στον ορίζοντα. Μη καταισχύνης ημάς από της προσδοκίας ημών, Φιλάνθρωπε!»
Από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή», π. Αλέξανδρος Σμέμαν, εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 1999