Η Γη, ένας μοναδικός πλανήτης
• Γενικά στοιχεία
Η γη είναι ο τρίτος στη σειρά πλανήτης. Είναι μια τεράστια σφαίρα με διάμετρο 13.000 χιλιόμετρα και μάζα 6 εξάκις εκατομμύρια τόννους. Περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο με ταχύτητα 110.000 χιλιόμετρα την ώρα σαν ένα τεράστιο διαστημόπλοιο με 6 δισεκατομμύρια επιβάτες. Κινείται με σταθερό χρόνο περιστροφής, σε αυστηρά καθορισμένη τροχιά, χωρίς τραντάγματα ή θορύβους. Και το κυριότερο δε στηρίζεται πουθενά. Κινείται στο κενό. Ο χρόνος περιστροφής της γης γύρω από τον ήλιο είναι 365 ήμερες και 6 ώρες περίπου. Η ακρίβεια στο χρόνο περιστροφής είναι καταπληκτική. Σε 1.800 χρόνια δεν άλλαξε ούτε κατά ένα εκατοστό του δευτερολέπτου. Γι’ αυτό μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια και τις εκλείψεις.
Εκτός από την κίνησι γύρω από τον ήλιο η γη περιστρέφεται και γύρω από τον εαυτό της σε 24 ώρες.
Αυτές είναι οι πιο γνωστές κινήσεις της γης. Υπάρχουν όμως και άλλες, δεκατέσσερις συνολικά.
• Οι θαυμαστές ιδιαιτερότητες της γης
Θα δούμε τώρα κάποιες από τις πάμπολλες ιδιαιτερότητες της γης, που την καθιστούν ένα μοναδικό πλανήτη μέσα στο Σύμπαν.
1. Η θέσι της γης
α) Στον γαλαξία. Η γη βρίσκεται σ’ ένα «ήσυχο» σημείο του γαλαξία μας· στην «Γαλαξιακή Κατοικήσιμη Ζώνη» (GHZ). Απέχει 25 χιλιάδες έτη φωτός από το κέντρο του. Αν ήταν πιο κοντά, θα βομβαρδιζόταν από την κοσμική ακτινοβολία η οποία παράγεται από τις εκρήξεις των supernova, που βρίθουν στο κέντρο του γαλαξία. Αυτό θα σήμαινε την καταστροφή της.
Αν αντιθέτως βρισκόταν πιο μακριά, στα όρια του γαλαξία, εκεί δεν υπάρχουν άφθονα μέταλλα απαραίτητα για τη ζωή.
β) Στο Ηλιακό Σύστημα. Η θέσι της γης στο Ηλιακό Σύστημα θεωρείται επίσης ιδανική. Βρίσκεται στην «Κατοικήσιμη Ζώνη» του Ηλιακού Συστήματος. Ούτε κοντά στον Ήλιο, οπότε θα είχαμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, όπως η Αφροδίτη, ούτε μακρυά, ο πότε θα είχαμε χαμηλές θερμοκρασίες, όπως ο Άρης.
Η «χρυσή απόστασι» Γης-Ηλίου εξασφαλίζει τη δυνατότητα σχηματισμού των βιομορίων (υδατανθράκων, πρωτεϊνών κ.λπ) τα οποία συνθέτουν τους ζωντανούς οργανισμούς.
Η θερμοκρασία της γης εξασφαλίζει επίσης την ύπαρξη του νερού σε υγρή φάση. Το νερό σε υγρή μορφή διαλύει τις χημικές ουσίες, ώστε να μπορούν να ενωθούν μεταξύ τους και να συνθέσουν άλλες πιο πολύπλοκες απαραίτητες στη ζωή.
Ακόμα, αν βρισκόταν στα εξωτερικά όρια του Ηλιακού Συστήματος, θα βομβαρδιζόταν αδιάκοπα από αστεροειδείς και κομήτες.
2. Ο ήλιος.
Είναι τέτοιος ο αστρικός τύπος του ήλιου μας (μέγεθος, σταθερότητα ακτινοβολίας, φασματικός τύπος κ.ά.) που ευνοεί την ύπαρξη της ζωής.
3. Πλανήτες
Λίγο πιο μακρυά από τη Γη περιστρέφονται δύο μεγάλοι πλανήτες· ο Δίας (318 φορές μεγαλύτερος της Γης) και ο Κρόνος (95 φορές μεγαλύτερος). Αυτοί λειτουργούν σαν παγίδες των μετεωριτών, κομητών κ.λπ., έλκοντάς τους με την ισχυρή βαρύτητα που έχουν. Είναι τα «αλεξικέραυνα» που προστατεύουν τη γη.
Αν ο Δίας δεν υπήρχε ή βρισκόταν σε εσωτερική τροχιά, η Γη θα δεχόταν μια βροχή από αστρικά αντικείμενα (10.000 φορές περισσότερα), γεγονός που θα εμπόδιζε την ύπαρξη της ζωής.
4. Η κλίση του άξονα της γης
Ένα άλλο θαυμαστό φαινόμενο που συναντούμε στη Γη είναι ότι ο άξονας περιστροφής της παρουσιάζει μια κλίσι 23,5 μοιρών. Αυτή η κλίση, σε συνδυασμό με την κίνηση της Γης γύρω από τον Ήλιο εξασφαλίζει τις τέσσερις εποχές του έτους.
Αν δεν υπήρχε αυτή η κλίση δεν θα είχαμε τις εναλλαγές των εποχών, αλλά κάθε περιοχή της Γης θα είχε μονίμως μια εποχή.
5. Η περιστροφή της Γης
Η περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτό της σε 24 ώρες προκαλεί την ημέρα και τη νύκτα.
Αν δεν υπήρχε αυτή η περιστροφή, τότε η μια πλευρά της Γης θα είχε μονίμως ημέρα και η άλλη μονίμως νύκτα.
6. Η ύπαρξη της Σελήνης
Η Γη έχει και ένα δορυφόρο, τη Σελήνη, που περιστρέφεται γύρω απ’ αυτήν. Πέρα από την ομορφιά και τη γοητεία που προκαλεί με το γλυκό της φως, εκπληρώνει και άλλους, ουσιαστικότερους σκοπούς.
Κατ’ αρχήν, η ύπαρξη της Σελήνης με τη σχετικά μεγάλη μάζα της, εξασφαλίζει τη σταθερότητα του άξονα περιστροφής της Γης. Αν η Σελήνη δεν υπήρχε, και μάλιστα στην κατάλληλη θέσι, ή αν ήταν μικρότερη, όπως οι δορυφόροι άλλων πλανητών, ο άξονας της Γης θα άλλαζε διαρκώς διεύθυνση, με αποτέλεσμα την αστάθεια στο κλίμα, που θα καθιστούσε δύσκολη ή και αδύνατη την ύπαρξη ζωής. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς κάποιου αστροφυσικού, αν δεν υπήρχε η Σελήνη, η θερμοκρασία στη γη θα κατέβαινε στους -100° C το χειμώνα και θα ανέβαινε στους + 150° C το καλοκαίρι!
Μια άλλη συμβολή της Σελήνης είναι οι παλίρροιες που προκαλεί. Όπως γνωρίζουμε τα νερά των θαλασσών ανεβαίνουν και κατεβαίνουν δύο φορές το εικοσιτετράωρο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην έλξι της Σελήνης. Με τις παλίρροιες γίνεται ανάδευσι (ανακάτεμα) του νερού της θαλάσσης, γεγονός που αποτρέπει την αποσύνθεση.
7. Η μάζα της Γης
Ένα άλλο σημαντικό δεδομένο που ευνοεί την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη μας είναι η μάζα της Γης. Η Γη διαθέτει την ακριβώς απαιτούμενη μάζα. Αν η μάζα της ήταν μικρότερη, θα είχε μικρότερη βαρυτική έλξι, οπότε δεν θα μπορούσε να συγκρατήσει την ατμόσφαιρα (όπως η Σελήνη). Αν η μάζα της ήταν μεγαλύτερη, θα είλκυε περισσότερους μετεωρίτες που θα προκαλούσαν καταστροφές.
Ερωτήματα
Πώς έτυχαν όλες αυτές οι θαυμαστές συμπτώσεις σ’ ένα και μόνο πλανήτη;
• Πώς έτυχε η Γη να βρίσκεται στην κατάλληλη θέση μέσα στον γαλαξία;
• Πώς έτυχε να είναι και πλανήτης σ’ ένα αστέρι σαν τον Ήλιο, που είναι κατάλληλος για να συντηρήσει τη ζωή;
• Πώς έτυχε να βρίσκεται και στην κατάλληλη απόστασι από τον Ήλιο (ούτε πολύ κοντά, ούτε πολύ μακρυά) ώστε να έχει την απαιτούμενη θερμοκρασία για να μπορεί να αναπτυχθεί η ζωή;
• Πώς έτυχε να την περιβάλλουν και δύο μεγάλοι πλανήτες (ο Δίας και ο Κρόνος) που σαν αλεξικέραυνο την προστατεύουν από τους μετεωρίτες και τα άλλα ουράνια αντικείμενα που θα την απειλούσαν;
• Πώς έτυχε ο άξονας της Γης να έχει και την κατάλληλη κλίση (23,5°), ώστε να υπάρχουν οι εποχές;
• Πώς έτυχε να έχει και ένα δορυφόρο (τη Σελήνη) που να έχει το κατάλληλο μέγεθος ώστε να κρατά σταθερό τον άξονα της για να εναλλάσσονται ομαλά οι τέσσερις εποχές;
• Πώς έτυχε να έχει και την κατάλληλη μάζα ώστε να συγκρατεί την ατμόσφαιρα;
Όλα αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα μαρτυρούν ένα σοφό σχέδιο, που το επεξεργάσθηκε ένας τέλειος Νους και το πραγματοποίησε μια άπειρη Δύναμη, με σκοπό να κάνει αυτό τον πλανήτη, τη Γη μας, ένα ξεχωριστό δημιούργημα που θα φιλοξενούσε το θαυμαστό φαινόμενο που λέγεται ζωή.
Αν προχωρήσει κανείς περισσότερο, θ’ ανακαλύψει και άλλες συμπτώσεις μέσα στο Σύμπαν και ιδιαιτέρως στη Γη. Όλη αυτή η έρευνα οδηγεί τελικά σ’ ένα συγκλονιστικό συμπέρασμα: Όλο το Σύμπαν, όλος ο φυσικός κόσμος και η Γη ξεχωριστά, έγιναν για τον άνθρωπο. Μη βιαστείτε να πείτε ότι είναι υπερβολή που διακηρύττουν θεολόγοι ή θρησκόληπτοι άνθρωποι. Το συμπέρασμα αυτό είναι μια άποψη στην οποία κατέληξαν στις μέρες μας οι επιστήμονες και ονομάζεται ανθρωπική αρχή.
Η ατμόσφαιρα
Αφού είδαμε μερικές από τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει ο πλανήτης μας μέσα στο αστρικό σύμπαν, ας πούμε λίγα λόγια και για την ατμόσφαιρα που την καλύπτει.
Ατμόσφαιρα ονομάζεται το στρώμα του αέρα που περιβάλλει τη γη. Είναι μια αέρια θάλασσα, μέσα στην οποία κολυμπάνε όλοι οι χερσαίοι οργανισμοί. Συγκρατείται, όπως είπαμε, από την βαρύτητα και φθάνει πρακτικά σε ύψος 3.500 χιλιομέτρων.
Η ατμόσφαιρα είναι μίγμα πολλών αερίων, το καθένα από τα οποία εξυπηρετεί και ένα σκοπό. Τα κυριότερα αέρια είναι τα εξής:
α) Το Οξυγόνο. Βρίσκεται σε ποσοστό 21%. Είναι απαραίτητο για τη ζωή, διότι προκαλεί τις καύσεις μέσα στους οργανισμούς, από τις οποίες παράγεται κίνηση και κάθε είδους ενέργεια.
Το ποσοστό, στο οποίο το συναντούμε, είναι το ιδανικό για την ομαλή λειτουργία της ζωής. Αν ήταν μικρότερο, θα είχαμε δύσπνοιες. Αν ήταν μεγαλύτερο, θα είχαμε καταστρεπτικές συνέπειες, διότι το oξυγόνο σε μεγάλες ποσότητες είναι τοξικό (δηλητηριώδες) για τους οργανισμούς. Επίσης θα προκαλούνταν εύκολα πυρκαγιές.
β) Το Άζωτο. Βρίσκεται σε ποσοστό 78%. Παίζει κι αυτό σημαντικό ρόλο στο περιβάλλον και στη ζωή. Αφ’ ενός αραιώνει το οξυγόνο. Αφ’ ετέρου με τις αστραπές και τους κεραυνούς ενώνεται με το οξυγόνο, και στη συνέχεια πέφτοντας στη γη με τη βροχή, γίνεται λίπασμα για τα φυτά (αζωτούχα λιπάσματα).
γ) Τρίτο βασικό συστατικό της ατμόσφαιρας είναι το διοξείδιο του άνθρακα. Βρίσκεται γενικά σε πολύ μικρό ποσοστό (μικρότερο του 1%). Όμως η παρουσία του είναι απαραίτητη, όσο και του οξυγόνου. Διότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι αναγκαίο για τη φωτοσύνθεσι, κατά την οποία τα φυτά το χρησιμοποιούν μαζί με το νερό για να παρασκευάσουν τη γλυκόζη και στη συνέχεια τους καρπούς, το ξύλο και όλα τα φυτικά παράγωγα. Συνεπώς, χωρίς διοξείδιο του άνθρακα δε θα υπήρχε φυτική ζωή και ασφαλώς ούτε ζωική.
Και εδώ υπάρχουν λεπτές ισορροπίες. Αν το ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα αυξηθεί, τότε έχουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που συνεπάγεται αύξησι της θερμοκρασίας της γης. Επίσης η αύξηση θα επέφερε βλαβερές συνέπειες στα ζώα, δύσπνοια και θάνατο. Αντίθετα, αν το ποσοστό μειωθεί, αυτό θα επηρέαζε τα φυτά και θα είχαμε ελάττωσι του οξυγόνου της ατμόσφαιρας.
δ) Όζον. Είναι ένα αέριο που το συναντούμε στην ανώτερη ατμόσφαιρα σε ύψος 24 χιλιομέτρων. Έχει πάχος μόλις μισό εκατοστό του μέτρου. Και όμως, αυτό το λεπτότατο στρώμα του όζοντος μας προστατεύει σαν μια ομπρέλα από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτινοβολίες του ήλιου, που είναι καρκινογόνες!
Όλοι έχουμε ακούσει για την τρύπα του όζοντος και γενικά για την καταστροφή του χρησίμου αυτού αερίου, που έχει ως αποτέλεσμα ο ήλιος να έχει γίνει 500 φορές πιο επικίνδυνος απ’ ό,τι πριν από μερικές δεκαετίες.
ε) Τέλος, βασικό αέριο είναι και οι υδρατμοί, οι οποίοι προέρχονται από την εξάτμιση του νερού των θαλασσών και των λιμνών. Αυτοί οι υδρατμοί γίνονται σύννεφα και στη συνέχεια πέφτουν σαν βροχή στη γη για να καλύψουν τις ανάγκες σε νερό όλων των ζωντανών οργανισμών.
Εκτός όμως από την προμήθεια νερού την οποία εξασφαλίζουν, οι υδρατμοί συντελούν και σε κάτι άλλο πολύ σπουδαίο. Μειώνουν τη μεγάλη διαφορά θερμοκρασιών που θα υπήρχε μεταξύ ημέρας και νύκτας. Αν δεν υπήρχαν υδρατμοί στην ατμόσφαιρα, την ημέρα η γη θα καιγόταν από την υψηλή θερμοκρασία, ενώ την νύκτα θα υπήρχε πολικό ψύχος. Επομένως, ζωή δεν θα μπορούσε εύκολα να υπάρξει.
Πέρα απ’ αυτά που αναφέραμε για τη χρησιμότητα του κάθε αερίου ξεχωριστά, θα πρέπει να συμπληρώσουμε και κάποιες άλλες σημαντικές ωφέλειες που μας προσφέρει η ατμόσφαιρα.
• Κατ’ αρχήν αποτελεί το μέσο της διαδόσεως του ήχου. Ο κάθε ήχος (ομιλία, μουσική, θόρυβος κ.λπ.) ταξιδεύει και φτάνει στο αυτί μας μέσω του ατμοσφαιρικού αέρα.
• Επίσης η ατμόσφαιρα μας προστατεύει από τους μετεωρίτες, οι οποίοι όταν μπουν στην ατμόσφαιρα, λόγω της μεγάλης ταχύτητας που έχουν, υπερθερμαίνονται εξ αιτίας της τριβής τους με τον αέρα, αναφλέγονται και διαλύονται. Είναι τα «αστέρια» που βλέπουμε να πέφτουν τις νύκτες. Σπάνια φτάνουν στη γη. Ενώ στη Σελήνη, που δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, πέφτουν πολύ περισσότεροι μετεωρίτες και δημιουργούν τους γνωστούς κρατήρες που βλέπουμε στην επιφάνειά της.
Γι’ αυτή τη λεπτομέρεια ο μεγάλος Άγγλος φυσικός Joule (Τζάουλ) αναφωνεί:
«Η ψυχή μου ξεχειλίζει από θαυμασμό και ευγνωμοσύνη, όταν σκέφτομαι τη θαυμάσια οργάνωση, που επενόησε ο Δημιουργός της Φύσεως, για να προστατεύσει τα πλάσματά Του. Χωρίς την ατμόσφαιρα, που μας καλύπτει σαν μια ασπίδα, θα ήμασταν εκτεθειμένοι συχνά σε βομβαρδισμό αναπόφευκτο».
Οι θάλασσες (υδρόσφαιρα)
Μετά από την ατμόσφαιρα και όλα τα θαυμαστά που γνωρίσαμε γι’ αυτήν, ας στρέψουμε την προσοχή μας στις θάλασσες, τις απέραντες αυτές δεξαμενές του νερού.
• Το νερό και οι θαυμαστές ιδιότητές του
Το νερό είναι η πιο πολύτιμη ουσία στο σύμπαν. Και οι λόγοι είναι κυρίως οι εξής:
α) Αποτελεί βασικό στοιχείο στη φωτοσύνθεση. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, κατά τη φωτοσύνθεση τα φυτά παίρνουν νερό από τη γη με τις ρίζες τους και διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και μετά από πολύπλοκες χημικές διαδικασίες παρά γουν οξυγόνο και γλυκόζη. Συνεπώς το οξυγόνο που αναπνέουμε προέρχεται από το νερό που απορροφούν τα φυτά.
β) Είναι άριστος διαλύτης. Το νερό που περιέχεται στο σάλιο και στα υγρά του στομάχου διαλύει τις θρεπτικές ουσίες που βρίσκονται στις τροφές και έτσι μπορεί ο οργανισμός να τις απορροφήσει και να τις αφομοιώσει.
γ) Διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία των οργανισμών. Κι αυτό διότι το νερό δεν αλλάζει εύκολα τη θερμοκρασία του. Αυτή η ιδιότητα εξασφαλίζει στους οργανισμούς, που αποτελούνται κατά 70% από νερό, μια θερμική σταθερότητα στις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.
Για τους πιο πάνω λόγους, και για πολλούς άλλους, το νερό είναι περισσότερο αναγκαίο από την τροφή. Χωρίς τροφή μπορεί να ζήσει κάποιος για μερικές εβδομάδες. Χωρίς νερό όμως δεν μπορεί να ζήσει ούτε μια εβδομάδα.
• Η προμήθεια του νερού
Αφού λοιπόν το νερό είναι τόσο πολύτιμο και αναγκαίο, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να το προμηθεύονται όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί.
Όλοι γνωρίζουμε τον καταπληκτικό τρόπο με τον οποίο προμηθεύεται η γη το πολύτιμο αυτό αγαθό. Υπάρχουν οι τεράστιες αποθήκες νερού· οι θάλασσες και οι λίμνες. Με τη θερμότητα του ήλιου εξατμίζονται μεγάλες ποσότητες νερού.
Όπως ήδη αναφέραμε, κάθε χρόνο εξατμίζονται από τις θάλασσες και τις λίμνες 400 τρισεκατομμύρια τόννοι νερού.
Με τους άνεμους οι υδρατμοί αυτοί μεταφέρονται παντού, σε όλη τη γη.
Εκεί, γίνεται το αντίθετο φαινόμενο. Οι υδρατμοί ψύχονται, υγροποιούνται, γίνονται σύννεφα και μετά βροχή, η οποία πέφτει και ποτίζει όλη τη γη.
Όσον αφορά τη βροχή, πρέπει να πούμε ότι ο τρόπος δημιουργίας της είναι ακόμα άγνωστος. Μόνο θεωρίες υπάρχουν. Επίσης είναι θαυμαστό το γεγονός ότι οι σταγόνες της βροχής έχουν κάποιο όριο ως προς το μέγεθος. Διαφορετικά, αν ήταν μεγαλύτερες, θα σκορπούσαν θάνατο και όχι ζωή.
• Όλοκληρώνοντας την αναφορά μας αυτή για τη θάλασσα αξίζει να πούμε ότι:
α) Οι θάλασσες καλύπτουν το 70% της επιφανείας της γης. Αν κάλυπταν μεγαλύτερη έκταση, θα είχαμε πλημμύρες, υγρασία και άλλα ανεπιθύμητα φαινόμενα που θα δυσκόλευαν τη ζωή. Αν κάλυπταν μικρότερη έκτασι, θα υπήρχε ξηρασία και λιγότερη βλάστησι, που κι αυτό θα είχε αρνητικές συνέπειες στους ζωντανούς οργανισμούς.
β) Μέσα στις θάλασσες υπάρχει αλάτι. Έχει κι αυτό τον λόγο του. Το άλας, όπως γνωρίζουμε, είναι αντισηπτικό· εμποδίζει την σήψη και την αποσύνθεση μέσα στο θαλάσσιο οικοσύστημα.
γ) Τέλος, μέσα στις θάλασσες ζουν αναρίθμητα είδη ψαριών και άλλων θαλασσίων οργανισμών, με τους οποίους τρέφεται ο άνθρωπος, και που προσθέτουν μια τεράστια ποικιλία μέσα στον κόσμο των έμβιων όντων που προκαλεί θαυμασμό.
«Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας»
Από τη σύντομη μελέτη που κάναμε στα δύο αυτά συστήματα, την ατμόσφαιρα και τις θάλασσες, βρήκαμε και πάλι αφορμές να θαυμάσουμε τη σοφία και την πρόνοια που υπάρχει στο καθετί.
• Το πολύτιμο οξυγόνο βρίσκεται στην ακριβή αναλογία, ώστε να λειτουργεί ομαλά η ζωή στους οργανισμούς. Χρήσιμο επίσης είναι και το άζωτο.
• Το διοξείδιο του άνθρακα συνεισφέρει κι αυτό τα μέγιστα, διότι αποτελεί βασική πρώτη ύλη όλων των τροφών που καταναλώνουμε, αλλά και των καυσίμων που παράγουν την κίνηση και τη θέρμανση.
• Το όζον αποτελεί την ασπίδα που μας προστατεύει από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου.
• Οι υδρατμοί μας προμηθεύουν το νερό και αποτρέπουν τις μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.
• Θαυμάσαμε επίσης τις καταπληκτικές ιδιότητες του νερού αλλά και την αναγκαιότητά του στο φαινόμενο της ζωής.
• Είδαμε τέλος με τι σοφό τρόπο μεταφέρεται το νερό από τις θάλασσες, όπου βρίσκεται αποθηκευμένο, σε όλη τη γη για να ποτίσει κάθε ζωντανό οργανισμό και να «αρδεύση άπασαν την κτίσιν προς ζωογονίαν».
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε τη μελέτη μας αυτή με αναφορά στον αόρατο κόσμο του ατόμου, στα στοιχειώδη σωματίδια από τα οποία αποτελείται το σύμπαν και στις θεμελιώδεις δυνάμεις που τα συγκρατούν.
Πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα παρουσίαζε η μελέτη του κυττάρου, που είναι η μικρότερη μονάδα ζωής με την εξαιρετικά πολύπλοκη κατασκευή του, το πλήθος των οργανιδίων που βρίσκονται σ’ αυτό και ιδιαιτέρως το DNA πάνω στο οποίο βρίσκονται κωδικοποιημένες όλες οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του οργανισμού.
Θαυμασμό προκαλεί και ο κόσμος των φυτών, των ψαριών, των πουλιών και των ζώων. Για ένα έντομο, τη μέλισσα, έχουν γραφεί τόμοι ολόκληροι βιβλίων.
Εκεί όμως που μένει κανείς κατάπληκτος και ο θαυμασμός φτάνει στο αποκορύφωμα, είναι το ανθρώπινο σώμα, το τέλειο αυτό καλλιτέχνημα, που αποτελεί την κορωνίδα της δημιουργίας.
Τι να πει κανείς για την καρδιά, που σαν μια αντλία δουλεύει ασταμάτητα στέλλοντας το αίμα σ’ όλο το σώμα;
Τι να πει κανείς για το πεπτικό σύστημα, με το οποίο οι τροφές διαλύονται και στη συνέχεια ξανασυναρμολογούνται από τον οργανισμό για να γίνουν κόκκαλα, κρέας, νεύρα, λίπος κ.λπ.;
• Τι να πει κανείς για το αίμα, που μεταφέρει τις θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο στα 100 τρισεκατομμύρια κύτταρα του σώματός μας, ώστε όλα ανεξαιρέτως να τραφούν και να παράγουν την ενέργεια που τους χρειάζεται;
Τι να πει κανείς για το μάτι, που είναι μια τέλεια φωτογραφική μηχανή; Ή για το αυτί, που σαν ραντάρ συλλαμβάνει και επεξεργάζεται τους ήχους;
Τέλος, τι να πει κανείς για τον εγκέφαλο του ανθρώπου, που θεωρείται το τελειότερο δημιούργημα σ’ όλο το σύμπαν;
Για όλα αυτά ο κάθε καλοπροαίρετος ερευνητής αναφωνεί με δέος:
«Μέγας ει, Κύριε, και θαυμαστά τα έργα σου και ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων σου».
Θα χρειάζονταν τόμοι χιλιάδων σελίδων για να περιγράψουν τα θαύματα της φύσεως. Όλα μαρτυρούν την ύπαρξη Θεού Δημιουργού. Μέσα απ’ αυτά φαίνεται η παντοδυναμία, η πανσοφία αλλά και η αγαθότητα του Θεού.
Ο φυσικός κόσμος, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος, αποτελεί «διδασκαλείον και παιδευτήριον θεογνωσίας των ανθρωπίνων ψυχών, διά των δρωμένων και αισθητών χειραγωγίαν τω νω παρεχόμενος, προς την θεωρίαν των αοράτων». Δηλαδή, ο φυσικός κόσμος εκτός από κατοικία του ανθρώπου είναι και σχολείο για να γνωρίσει τον Θεό. Και μέσα από αυ τά που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε να οδηγεί ται ο νους μας στη θεωρία των αοράτων.
Είναι ένα βιβλίο του Θεού, ένα άλλο Ευαγγέλιο, γραμμένο σε γλώσσα που όλοι οι άνθρωποι μπορούν να την διαβάσουν, ακόμα και οι αγράμματοι, και μέ σα απ’ αυτό να εννοήσουν όχι βέβαια την ουσία Του, αλλά τα ιδιώματά Του.
«Ουκ εκ της ουσίας αυτού τον Θεόν γνωρίζομεν», παρατηρεί ο αγ. Μάξιμος ο ομολογητής, «αλλ’ εκ της μεγαλουργίας αυτού και προνοίας των όντων. Διά τούτων γαρ, ως δι’ εσόπτρων, την άπειρον αγαθότη τα και σοφίαν και δύναμιν κατανοούμεν». Δεν γνωρίζουμε, λέει, τον Θεό από την ουσία Του, αλλά από τα μεγαλειώδη έργα Του και την πρόνοια που δείχνει στα δημιουργήματά Του. Μέσα απ’ αυτά, σαν από καθρέφτη, κατανοούμε την άπειρη αγαθότητα και σοφία και δύναμη Του.
Κάποτε περπατούσαν στους αγρούς ο μεγάλος φυσικός Κέλβιν με τον διαπρεπή χημικό Λίμπιχ. Τότε ο Κέλβιν τον ρώτησε αν τα άνθη που απλώνονταν μπροστά τους προήλθαν από τυχαία ένωση των στοιχείων, οπότε ο Λίμπιχ απάντησε: «Θα μου ήταν πολύ πιο εύκολο να δεχθώ ότι ένα βιβλίο Βοτανικής γράφτηκε με τυχαίο ανακάτεμα των τυπογραφικών στοιχείων που το αποτελούν, παρά ότι τα άνθη αυτά έγιναν από τυφλό συνδυασμό των χημικών στοιχείων που τα αποτελούν».
Θα ήθελα να κλείσουμε τη φτωχή αυτή αναφορά μας στην φυσική αποκάλυψη με λόγια όχι της Αγίας Γραφής ή κάποιου πατέρα της Εκκλησίας αλλά ενός μεγάλου και σεμνού επιστήμονα, του κορυφαίου αστρονόμου όλων των αιώνων, του Κέπλερ. Αυτού που ανακάλυψε τους τρεις υπέροχους νόμους της κινήσεως των πλανητών. Εκστατικός, μπροστά στο θείο μεγαλείο που αντίκρυσε στον έναστρο ουρανό, αφήνει την ψυχή του ελεύθερη να πετάξει στους υπερουράνιους θόλους.
Λέει λοιπόν σε κάποια μελέτη του:
«Πριν απομακρυνθώ από το τραπέζι των επιστημονικών μου ερευνών, θέλω να σηκώσω τα μάτια μου και τα χέρια μου στον ουρανό και ν’ αφήσω την ταπεινή μου προσευχή θερμή να υψωθεί προς αυτόν που δημιούργησε το φως.
Κύριε και δημιουργέ μου. Θερμά σ’ ευχαριστώ που με τα δημιουργήματά σου μου έδωσες τόση χαρά. Σ’ ευχαριστώ που με τα έργα των χειρών σου μου χάρισες αληθινή απόλαυση. Όσο μπόρεσα με το μικρό μου μυαλό ν’ αντιληφθώ το άπειρο μεγαλείο Σου, φανέρωσα στους ανθρώπους το ασύλληπτο κάλλος της δημιουργίας Σου. Κύριε, συγχώρεσέ με, αν είπα κάτι ανάξιο της μεγαλωσύνης Σου, ή κάτι που δεν αποδίδει ολόκληρο τον απέραντο σεβασμό που οφείλουμε στο άγιο Όνομά Σου…
Ουρανέ, Γη, Ήλιε Σελήνη, Άστρα, δοξολογείστε Τον.
Και συ, ψυχή μου, ψάλλε στον Κύριο και Δημιουργό Σου ακατάπαυστο αίνο μέχρι την τελευταία σου πνοή!
Τιμή και δόξα ανήκει σ’ Αυτόν εις τους αιώνας. Αμήν».
Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”
Δεν συνέβη το Big Bang;
Οι εικόνες που προσφέρει το υπερσύγχρονο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb είναι εκπληκτικές, όμως προκαλούν σύγχυση στους επιστήμονες καθώς για κάποιους φαίνεται να ανατρέπουν όσα γνώριζαν μέχρι σήμερα.
Γράφει ο φυσικός Eric J. Lerner: «Σε όλους όσους τις βλέπουν, οι νέες εικόνες του σύμπαντος από το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) προκαλούν δέος. Αλλά για τους περισσότερους επαγγελματίες αστρονόμους και κοσμολόγους, είναι επίσης εξαιρετικά αναπάντεχες – δεν δείχνουν καθόλου αυτό που προβλεπόταν από τη θεωρία. Στα αμέτρητα τεχνικά αστρονομικά έγγραφα και μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο από τις 12 Ιουλίου, οι συγγραφείς αναφέρουν επανειλημμένως ότι οι εικόνες δείχνουν εκπληκτικά πολλούς γαλαξίες, γαλαξίες που είναι εξαιρετικά ομαλοί, απίστευτα μικροί και εκπληκτικά παλιοί. Είναι γεμάτες εκπλήξεις και όχι απαραίτητα ευχάριστες. Ο τίτλος μιας εφημερίδας ξεκινά με το επιφώνημα: «Πανικός!»
Η αλήθεια που δεν αναφέρουν τα έγγραφα είναι ότι οι εικόνες του JWST (James Webb) είναι κατάφωρα και επανειλημμένα αντικρουόμενες με την υπόθεση του Big Bang, ότι δηλαδή το σύμπαν ξεκίνησε πριν από 14 δισεκατομμύρια χρόνια σε μια απίστευτα καυτή, πυκνή κατάσταση και από τότε διαστέλλεται.
Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κοσμολόγων και θεωρητικών φυσικών υπερασπίζονται αυτή την υπόθεση για δεκαετίες ως αναμφισβήτητη αλήθεια, τα νέα δεδομένα έχουν προκαλέσει πανικό σε πολλούς από αυτούς.
Αν και συνήθως δεν ακούγαμε τον θόρυβο, υπάρχει μία δυσαρέσκεια με το Καθιερωμένο Πρότυπο ή το Καθιερωμένο Μοντέλο από τότε που προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Ζωρζ Λεμαίτρ πριν από σχεδόν έναν αιώνα και το οποίο ξεκινά με τη Μεγάλη Έκρηξη. Κανείς όμως δεν περίμενε ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα… συνείσφερε στη συζήτηση.
Ο Eric J. Lerner βεβαίως είναι ο συγγραφέας ενός βιβλίου με τον τίτλο «The Big Bang Never Happened» (1992) και αν και είναι άμεσα ενδιαφερόμενος, εντούτοις δεν σημαίνει ότι είναι λάθος σε όσα ισχυρίζεται. Ο φυσικός και συγγραφέας θα μιλήσει στο φεστιβάλ «How The Light Gets In» που θα πραγματοποιηθεί στις 17-18 Σεπτεμβρίου στο Λονδίνο στην Αγγλία και χρηματοδοτείται από το Ινστιτούτο Τέχνης και Ιδεών (IAI). Ο Eric J. Lerner θα συμμετέχει στη συζήτηση «Cosmology and the Big Bust».
Η συζήτηση, στην οποία συμμετέχουν, πέρα από τον Eric J. Lerner, ο φιλόσοφος της επιστήμης Bjørn Ekeberg και ο αστροφυσικός από το Πανεπιστήμιο του Yale, Priyamvada Natarajan περιγράφεται ως εξής:
«Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης εξαρτάται αποφασιστικά από την υπόθεση του “πληθωρισμού” ότι στην αρχή το σύμπαν επεκτάθηκε πολλές τάξεις μεγέθους ταχύτερα από την ταχύτητα του φωτός. Αλλά τα πειράματα απέτυχαν να αποδείξουν στοιχεία για τον κοσμικό πληθωρισμό και από την αρχή της, η θεωρία ήταν κατακλυσμένη από βαθιές απορίες και παζλ. Τώρα, ένας από αυτούς που τη διατύπωσαν, ο Paul Steinhardt καταγγέλλει τη θεωρία ως εσφαλμένη και “επιστημονικά ανούσια”».
Παρακάτω ακολουθεί μια συζήτηση για αυτό το θέμα από το περσινό φεστιβάλ (τότε ωστόσο δεν υπήρχαν τα νέα δεδομένα από το James Webb) στην οποία συμμετέχουν η θεωρητική φυσικός Sabine Hossenfelder, συγγραφέας του Lost in Math: How Beauty Leads Physics Astray μαζί με τον Bjørn Ekeberg και τον σωματιδιακό φυσικό Sam Henry.
Οπότε ναι, πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα συζήτησης που απασχολεί πολύ τους επιστήμονές μας. Ο πειραματικός φυσικός Rob Sheldon προτείνει μία λύση:
Σύμφωνα με την τρέχουσα θεωρία, η εποχή της νουκλεοσύνθεσης της Μεγάλης Έκρηξης παρήγαγε 75% Υδρογόνο και 25% Ήλιο (κατά βάρος) και λίγη ποσότητα λιθίου, αλλά όχι πολλά άλλα. Στη συνέχεια, μετά από 300 χιλιάδες χρόνια, το σύμπαν ψύχθηκε αρκετά ώστε να παράγει άτομα και η βαρυτική έλξη ξεκίνησε να δημιουργεί αργά-αργά αστέρια. Τα πρώτα ήταν αρκετά μεγάλα για να εκραγούν και τα ωστικά κύματα που στάλθηκαν μέσω του αερίου υδρογόνου προκάλεσαν τη δημιουργία θυλάκων που άρχισαν να δημιουργούν αστέρια.
Παρόλα αυτά, χρειάστηκαν ακόμα 500 εκατομμύρια χρόνια για να αποκτήσουμε αρκετά αστέρια για έναν γαλαξία. Όσο πιο νωρίς ωστόσο σχηματίζεται ένας γαλαξίας, τόσο πιο πίσω στον χρόνο και τόσο πιο μακριά βρίσκεται σήμερα από τους αστρονόμους, και όσο πιο μακριά βρίσκεται τόσο πιο γρήγορα απομακρύνεται από εμάς. Αυτή η κίνηση προκαλεί μετατόπιση του φωτός στο φάσμα του ερυθρού. Και είναι τόσο ισχυρή αυτή η σχέση, που οι αστρονόμοι αντικαθιστούν τον «χρόνο» με τη «ερυθρά μετατόπιση» (είναι η παρατηρούμενη αλλαγή στο χρώμα του εκπεμπόμενου φωτός από ένα αστέρι ή άλλο ουράνιο σώμα καθώς αυτό απομακρύνεται από τη Γη).
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble μπορούσε να δει μόνο το ορατό φως. Επομένως, όλοι αυτοί οι πρώτοι, γερασμένοι γαλαξίες ήταν τόσο μετατοπισμένοι στο ερυθρό που ήταν «ορατοί» μόνο στο υπέρυθρο, εκεί δηλαδή που διαπρέπει το τηλεσκόπιο James Webb. Έτσι, ένας από τους στόχους του τηλεσκοπίου James Webb ήταν να δει τους πρώτους γαλαξίες, και πράγματι, βλέπουνε πολλούς.
Γνωρίζουμε ότι κάτι είναι επιστήμη όταν πάντα θέτει προκλήσεις. Οπότε θα μπορούσε το σύμπαν να υπήρχε από πάντα; Το πρόβλημα είναι ότι αν το σύμπαν υπήρχε για άπειρο χρονικό διάστημα, οτιδήποτε θα μπορούσε να συμβεί, θα πρέπει να έχει ήδη συμβεί άπειρες φορές, συμπεριλαμβανομένου και του ότι δεν υπάρχουμε και δεν υπήρξαμε ποτέ. Αλλά ξέρουμε ότι υπάρχουμε!
Όπως έχει επισημάνει ο Robert J. Marks, όταν κάνεις παιχνίδια με το άπειρο καταλήγεις σύντομα σε παραλογισμό. Για να κάνουμε επιστήμη, πρέπει να δεχτούμε ότι ορισμένα γεγονότα είναι πραγματικά και όχι αμοιβαίως αντιφατικά. Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι το σύμπαν πράγματι άρχισε κάποια στιγμή να υπάρχει. Απλώς τώρα είμαστε λιγότερο σίγουροι για το πώς ακριβώς συνέβη αυτό.
